Bilgisayarınızı Uzun Süre Açık Bırakmayın, Büyük Sıkıntılar Yaşamayın

Bu haftadan başlayarak her hafta PC kullanırken doğru olduğunu sandığımız ancak cihazlarda iz bırakacak hasarlara neden olabilecek yanlışları sıralamak istiyorum. İlk olarak çoğunlukla hepimizin yaptığı günlerce bilgisayarı açık bırakmak durumuna değinmek istedim. Bilgisayarı kullanmadığımız zamanlar açık bırakmak, tekrar başına geçtiğimizde hemen kaldığımız yerden devam etmek açısından pratik bir çözüm olarak görünebilir. Ancak böyle yapıyorsanız çok büyük bir yanlış yapıyorsunuz.

Tembelliği bir kenara bırakmak aslında bilgisayarımızın ve işletim sistemimizin kararlılığı açısından büyük önem taşıyor. Çünkü eğer bilgisayarınızı uzun süre kullanmadığınız zaman açık bırakırsanız bakın neler olabiliyor.

En kötü bilgisayar kullanım alışkanlığı

İş yerinde, evde ya da bir internet kafe işletmecisiyseniz mekanınızdaki bilgisayarı kapatmak yerine sadece monitörleri kapatıyor ya da bilgisayarları "uyku" durumuna getiriyorsanız yanlış yapıyorsunuz. Bu şekilde bilgisayar hem enerji tüketmeye devam ediyor hem de arka planda bazı işlemler çalışmaya devam ediyorlar. Bu noktada arkada açık kalan bir çok uygulama işlemlerine durdurmuyor, atıl kalan bilgisayarlar hafıza sızıntısı yani "memory leak" sorunlarıyla karşılaşabiliyorlar. Tüm bilgisayarı kapatsanız bile "Görev Yöneticine" bir göz atarsanız bir çok uygulamanın hala çalıştığını görebilirsiniz.

Memory Leak nedir?

"Memory leak", bir programın kullandığı hafıza ile işi bittiği halde ilgili hafıza bloğunu serbest bırakmaması durumuna verilen isimdir. Bu durum gerçekte kullanılmayan hafıza bloklarının referans edilmeye devam edilmesinden veya doğal kaynakların düzgün bir şekilde serbest bırakılmamasından da kaynaklanıyor. Eğer bilgisayarı uzun süre açık bırakırsanız bu durum için davetiye çıkarmış oluyorsunuz.

Bilgisayar açık kaldığı süre içerisinde programların sürekli hafıza kullanması, fakat kullandığı hafızayı bırakmaması, memory leak'in giderek büyümesine bundan dolayı yeterince uzun süre çalışan uygulamalarda sistem kaynaklarının kritik miktarlarda tüketilmesine ve uygulamanın hata verip kapanmasına sebep oluyor. Bundan dolayı kapandığını zannettiğiniz programlar arka planda kafalarına göre türlü işlemler yaparak çalışmaya devam ediyor ve sonunda kendi kendilerine çöküyorlar. Bu da PC’nin ağırlaşmasına, programların geç açılmasına ve kayıt defteri hatalarına yol açıyor.

Wi-Fi bağlıysa türlü belalar sizi bekliyor

Bilgisayarı açık bırakıp uzaklaştığınızda Wi-Fi bağlantı açıksa çok garip davranışlar sergileyebiliyor. Service Host uygulamaları teker teker çökebiliyorlar. Hıçkırık tabir edilen Wi-Fi hataları oluşuyor. Tarayıcınızı kapasanız bile arka planda hala sorgulama yapan bazı web uygulama parçacıkları teker teker çökebiliyor.

Sistem ısınabiliyor

Bilgisayarların soğutma donanımına bağlı olarak aşırı ısınmalar olabiliyor. Bu ısınmalardan dolayı anakarta bağlı olan ek ögeler etkilenebiliyorlar. Özellikle UPS akım dengeleyici cihazlar kullanmayan bilgisayarlar düzensiz şehir cereyanlarından ve ani elektrik kesintilerinden son derece olumsuz etkilenebiliyorlar.

Uykuya bırakma bir çözüm değil

Bilgisayarları kapatmak yerine “uyku” moduna almakta yukarıdaki sıkıntıları gidermiyor. Uykuya alınan bir bilgisayar tam anlamıyla kapanmadığı için tüm olumsuz etkilere maruz kalmaya devam edebiliyor. Bu noktada Hibernasyon tabir edilen “Hybernate” modu çok daha kullanışlı. Bilgisayar bu noktada kaldığı yerden kapatılmış olsa da devam edebiliyor. Hibernasyon modu PC’nin en son durumunun ne olduğunu sabit sürücüye kayıt ettiği için hem açılışı hızlı oluyor hem de kaldığınız yerden güvenli olarak devam edebiliyorsunuz.

Benim bilgisayara bir şey olmaz modu

Bu yazı büyük olasılıkla “ben bilgisayarı bir aydır kapamıyorum taş gibi çalışıyor” yorumları alacaktır. Ancak bilgisayarların nasıl çalışmaya devam ettiği konusunda en ufak bir fikri olmayan kullanıcıların yapabileceği bu yorum, yukarıda anlatıların gerçeklerin cihazlarda yaşanmadığı anlamına gelmiyor. Bilgisayarların daha uzun ömürlü olmaları için işlem yapmadıkları zaman kapanmaları gerektiği kullanım kılavuzlarında bile yazıyor. Öte yandan “Sunucular yıllarca çalışıyor neden onlara bir şey olmuyor” gibi bir düşünceyle de bu küçük ama önemli önlemlere karşı çıkılabilir. Ancak unutmayın ki sunucuların “backup” devreleri olan dev sistemler, birinin sorun yaşaması halinde bir diğeri işlemlere devam ediyor. Yani onların da bakım sırasında kapanmaları gerekiyor ve biz bunu hissetmiyoruz bile. Öte yandan sunucular 7/24 işlem yapan makinalar ve hiç atıl kalmıyorlar. Onun PC’nizi bu cihazlarla karşılaştırmayın.

Son söz

Benim PC’ye bir şey olmaz egosunu bir kenara bırakabilirseniz, daha uzun ömürlü bir sistemle çalışmanın keyfini yaşarsınız. Yukarıda bahsettiğim tüm sıkıntılar uzun süre açık kalan PC’lerin yaşadığı sıkıntılar. Sistemlerde etkileri zamanla ortaya çıkıyor ve sonucu format atmaya kadar gidiyor. Onun için uzun süre kullanmayacağınız sisteminizi kapatıp, tekrar açtığınızda daha hızlı bir sistemleişe başlamak neden önemli olmasın ki? Ya da basit bir önlem almamak için bir kullanıcı neden bahanelere sığınmak zorunda kalsın? Değil mi ama?